Yıl 1991... Sid Meier, Civilization adıyla bir oyun çıkarıyor. Turn-Based, yani sıraya dayalı, strateji olarak adlandırılan bu oyun tüm dünyada ilgi odağı oluyor. Bir anda strateji severlerin en çok beğendikleri oyun oluyor, oyun dergileri şimdiye kadar verdikleri en yüksek puanları veriyorlar. 1997 yılına geldiğimizde Sid’in pek katkısı olmadığı ikinci bir versiyon çıkarılıyor. Bu yeni bir oyundan çok “re-make”, yani yenilenmiş hali. Bu oyunun bu popülerliği göz önünde tutularak daha sonraları pek çok eklenti paketleri çıktı ve yakın zamanlarda da bir “devam oyunu” furyası çıktı. Pek çok oyun Civilization’un devamı iddiasıyla çıktı (Test of Time, Call to Power ve CTP 2). Bunlar olurken Sid, Civ defterini kapatmış, sonrasını anlatan Alpha Centauri’yi çıkarmış ve öncesini anlatacak olan Dinosaurs’un yapımına devam etmekteydi. Sid sonunda bu karmaşaya son verme ihtiyacı duymuş olacak ki Dinosaurs’un yapımına ara verip Infogrames ile anlaşarak Civilization III’un yapımına başladı. Bütün Civ severleri de bir merak almıştı. Sonunda oyun raflarda yerini aldı ve bekleyiş sona erdi.
Bu kadar tarih dersinden sonra oyunumuza geçelim. Civ ve Civ2’nin üstün başarısının üstüne yeni oyunlar yapma çabaları pek de başarılı olmamıştı. Bu yüzden Firaxis ekibinin işi oldukça zordu. Sid’in ikinci bir “re-make” olmayacağı yönünde de sözleri vardı. Yani bu oyun size oldukça yeni bir Civ deneyimi sunacaktı. Arka planda kalmış olsa bile oyunun çekirdeğinde yer alan Brian Reynolds’un ayrılması işleri daha da zorlaştırmıştı.
Oyunun temeli çok fazla değişmemiş olsa da eklentiler ve değişiklikler oyunu temelden değişmiş gibi gösteriyor. En başta göze çarpan şey oyunun grafikleri. Oldukça detaylı grafikler bulunuyor oyunda. Bütün birimlerin 3D olarak tasarlanmış ve oldukça güzel animasyonlara sahip. Eskisi gibi cansız değil hareket eden bir dünya var karşınızda.
Bir başka değişiklik de arabirimde. Arabirim ekranda olabildiğince az yer kaplamak üzere tasarlanmış. Bu şekilde daha fazla yeri görmeniz mümkün olmuş. Aynı şekilde şehir ekranında da arabirim olabildiğince azaltılmış ve şehrinizin çevresini rahatlıkla görmeniz sağlanmış.
Oyunu önemli ölçüde etkileyen değişikliklerden birisi kaynak kavramı. Oyunda üç çeşit kaynak bulunmakta. Önceden de zaten var olan bonus kaynaklarının yanında, lüks kaynaklar ve stratejik kaynaklar mevcut. Bonus kaynaklar şehrinizin sınırları dahilinde ise üzerinde çalışıldığında ek fayda sağlayan kaynaklar. Lüks kaynaklar sınırlarınız dahilinde olduğunda ve şehrinize yol ile bağlı olduklarında her çeşit başına bir mutlu insan üretiyorlar. Stratejik kaynaklar ise oldukça önemli. Bunları birimlerinizin yapımında kullanılıyorlar. Mesela Swordsman yapabilmek için demire ihtiyacınız olacak. Lüks kaynaklar gibi bir yol ile şehrinize bağlı olmaları gerekiyor.
Diğer bir etkili değişiklik ise ticaret ve diplomasi sistemi. Oldukça esnek bir sistem eklenmiş oyuna. Bu sayede, önceki oyunlarda olmayan, diğer milletlerle istediğiniz anlaşma şartlarını konuşabiliyorsunuz. İsterseniz kaynaklarınızı, biliminizi, haritalarınızı ve hatta şehirlerinizi bile değiştirebilirsiniz. Diplomatik anlaşma seçenekleriniz de tatmin edici. Sadece askeri geçiş hakkı kabul edebilirsiniz veya bir pakt. Ya da bir millete ticaret ambargosu koymasını isteyebilirsiniz. Diplomatik anlaşmalarınızı bir pazarlık tablosu ile rahatlıkla yapıyorsunuz ve bu üstte saydıklarımı istediğiniz kombinasyonda sunmanız mümkün. Yani siz onlara kaynak satarken onlardan bilim alabilirsiniz veya para karşılığında siz biliminizi satabilirsiniz. Oyun bu konuda oldukça esnek.Oyunda artık kültür ve milliyetin de etkisi var. Kültürünüz pek çok şeyi etkiliyor. Sınırlarınızı, diğer milletlerin size karşı olan tavırlarını ve halkınızın size karşı tutumunu. Sınırlar oyunda oldukça önemli bir yer tutuyor. Artık önceki oyunlardaki gibi diğer milletler sizin topraklarınızda cirit atamayacak. Girdiklerinde bir an önce çıkmalarını isteyebiliyorsunuz. Reddedilirse savaş açılıyor. Ayrıca kültürünüz yeterince yüksekse yakınınızdaki zayıf şehirler sizin tarafınıza geçebiliyor. Milliyet ise daha çok ele geçirdiğiniz şehirlerde etkili oluyor. Ele geçirile bir şehrin sakinleri eski milliyetlerini bir süre daha koruyorlar. Kendi milletlerinden şehri almaya kalkan olursa defansı zayıflatarak yardımcı oluyorlar veya yeterince güçlenirlerse şehir taraf değiştirebiliyor.
Askeri alandaki yenilikler de az değil. Artık askerlerinizin rütbeleri olacak. Buna bağlı olarak güçleri de artacak. Ayrıca Lider denen özel birimler de çıkabilecek. Elite bir birim bir savaşı kazanırsa belli bir olasılıklar lider olabilecek. Bu liderler bir ordu kurmakta ya da bir üretimi hızlandırmakta kullanılabilirler. Ordular birkaç birliğin birleşmiş halleri. Bir birim zayıfladığında diğeri öne çıkıyor ve o saldırmaya başlıyor. Bu yüzden savaşın kaderini oldukça etkiliyorlar. Yani bir lideriniz olduğunda sevinebilirsiniz:). Ayrıca askerlerinizin giderleri artık şehir şehir değil tüm ülke olarak karşılanıyor ve üretim yerine paraya mal oluyorlar. Bu yüzden fazla asker yaparsanız ekonominize de dikkat etmeniz gerekiyor.
Harikalar da değişikliklerden nasibini almış. Harikalar küçük ve büyük olmak üzere iki gruba bölünmüş. Büyük harikalar önceden olduğu gibi sadece bir tane yapılabiliyor. Ama küçük harikaları her millet birer tane yapabiliyor. Oyunda 10 küçük, 24 tane de büyük harika bulunuyor.
Bilimde de değişiklikler mevcut. Bilim 4 ana çağa bölünmüş. Bir başka çağdan bilim araştırabilmek için bir önceki çağdan belli bazı bilimlerin bulunmuş olması gerekiyor. Bazı bilimler çıkartılmış, ve bazıları da eklenmiş.
Settler ve worker ayrımı yapılmış. Settler’lar artık sadece şehir kurmaktan sorumlu ve 2 nüfusa yapılabiliyorlar. Worker’lar her türlü düzenleme işlerini yapıyorlar ve 1 nüfusa yapılabiliyorlar. Worker’lar sayesinde sınırlarınız dışındaki kaynaklara koloniler yaparak ulaşabiliyorsunuz. Ayrıca her milletin bir özel birimi var. Bu birimler normallerinden bir özelliklerinde üstünler.
21 olan millet sayısı 16’ya düşürülmüş. Bu milletlerin her birinin 2 özelliği var. Bu özellikler onlara oyun sırasında avantajlar sağlıyor. Örneğin Mısırlılar dine ve endüstriye önem veriyorlar veya Amerikalılar genişlemeye ve endüstriye önem veriyorlar. Bunlar da milletlere avantaj sağlıyorlar. Mesela dine önem veren milletler için din ile ilgili yapılar yarı fiyatına yapılabiliyor.
Yapay zeka da oldukça tatmin edici. Beklenmedik zamanlarda beklenmedik hareketler yapabiliyorlar. En kolay oyunlarda bile sizi zorluyor.
Oyunun mevcut olan iki sonuna yenileri eklenmiş. Dünyayı ele geçirme ve uzaya ilk görev zaten var olan sonlardı. Şimdi bunların yanında diplomatik ve kültürel sonlar var. Diplomatik sonda Birleşmiş Milletler başkanlığına seçilmeniz gerekiyor. Kültürel sonda ise milletinizin kültür seviyesinin belli bir seviyeyi aşmış olması gerekiyor.
Bunların dışında pek çok küçük ama önemli değişiklikler mevcut. Hepsini saymam oldukça uzun sürer sanırım. Elbette oyunun birkaç eksiği de var. Oyun ilerledikçe, şehir ve birim sayıları arttıkça ciddi yavaşlamalar oluyor. Bunu kökten yok etmese de biraz azaltan bir yama Firaxis tarafından çıkarıldı. Oyunun sitesinden indirebilirsiniz. Bir diğer eksiklik de çoklu oyuncu desteği. Ama bunun yakın zamanda çıkması beklenen bir eklenti paketiyle oyuna dahil edileceğini de bildirelim.
Sonuç olarak CivIII, Civ deneyimini biraz daha üst basamaklara taşıyor. Oyunun fanı iseniz zaten beğeneceğiniz değişiklikler içeriyor. Yeni başlayacaksanız eğer size başta çok karmaşık gelecek bu oyuna biraz şans verin ve şimdiye kadar yapılmış en iyi strateji oyunlarından birisinin son halini oynayın.
Konu: civilization III 
C.tesi Haz. 09, 2007 4:52 am
